«Άγνωστοι, μαμά πώς να αντιδράσω;;;»

0

Πηγή φωτογραφίας : www.paidiatros.com
Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πως μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από την πιθανότητα να χαθούν ή να τα πλησιάσει κάποιος άγνωστος με πονηρούς σκοπούς.  Υπάρχουν βασικοί κανόνες , βάσει των οποίων μπορούμε, στα πλαίσια του δυνατού,  να προστατέψουμε ένα παιδί από μια δυσάρεστη κατάσταση όπως είναι μια ενδεχόμενη απαγωγή ή μια σεξουαλική παρενόχληση. Στόχος μας είναι η ενημέρωση και πρόληψη τέτοιων καταστάσεων, για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να μιλήσουμε και να συμβουλέψουμε τα παιδιά μας με τρόπο που δε θα τα τρομοκρατήσει. Κατά αυτόν τον τρόπο τα καθιστούμε κοινωνικά μεν , ικανά δε να αντιδρούν  με ωριμότητα σε δύσκολες καταστάσεις χωρίς  ωστόσο να φοβούνται πως κινδυνεύουν από τους πάντες και τα πάντα. Στην πραγματικότητα τα θωρακίζουμε μεταφέροντάς τους βασικές γνώσεις δίχως υπερβολές, ώστε να αποφύγουμε το ενδεχόμενο  να ενισχύσουμε άθελά μας την ανασφάλειά τους ή την υπερβολική επιφυλακτικότητά τους στις κοινωνικές επαφές.
«Δεν ξέρω που είναι οι γονείς μου…»
Είναι σύνηθες τα παιδιά, και κυρίως τα νήπια, να χάνονται από κοντά μας δίχως να το αντιληφθούμε ειδικά σε χώρους με πολύ κόσμο. Για αυτό το λόγο είναι σκόπιμο να τα έχουμε προετοιμάσει  για μια τέτοια πιθανότητα, καθώς επίσης να έχουμε προετοιμαστεί και εμείς οι ίδιοι. Στόχος μας είναι η άμεση αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατάστασης γεγονός που προϋποθέτει ψυχραιμία!
Ένας καλός τρόπος προετοιμασίας παρέχεται μέσω των παραμυθιών. Τα παραμύθια αποτελούν ένα καλό μέσο ενημέρωσης και εκπαίδευσης των παιδιών σε μια πληθώρα θεμάτων. Το πιο σημαντικό πλεονέκτημά τους είναι πως μας δίνουν την ευκαιρία να διδάξουμε στα παιδιά βασικούς κανόνες σε μια ευχάριστη για εκείνα στιγμή. Ό,τι μαθαίνεται σε στιγμές ψυχικής ηρεμίας αφομοιώνεται καλύτερα. Επιπροσθέτως με αυτόν τον τρόπο δεν μεταφέρουμε στα παιδιά το δικός άγχος ενισχύοντας έτσι τους φόβους τους.
 Μέσω των αγαπημένων ηρώων τους μπορούμε να τους μάθουμε βασικούς κανόνες όπως είναι το που θα μας  περιμένουν όταν σχολάσουν ή που πρέπει να απευθυνθούν αν χαθούν. Μας περιμένουν εντός του σχολείου εβρισκόμενα με τους φίλους τους ή κάποιον γνωστό σε εμάς ενήλικα. Στην περίπτωση που χαθούν, απευθύνονται πρώτα σε κάποιον αστυνομικό, ενώ αν δεν υπάρχει απευθύνονται στην πρώτη γυναίκα που θα συναντήσουν με παιδί ή χωρίς και τέλος σε κάποιον άντρα.  Βασικό είναι να έχουμε εξηγήσει στα παιδιά πως οι αστυνομικοί είναι «οι κύριοι με τις μπλε στολές»  και πως στόχος τους είναι να μας προστατεύουν.
Μερικοί ακόμη κρίσιμοι κανόνες αφορούν την δυνατότητα αυτονομίας που παρέχουμε στα παιδιά χωρίς να πλήττεται η ασφάλειά τους. Συγκεκριμένα στη περίπτωση που βρισκόμαστε σε κάποιο πολυκατάστημα καλό είναι να τα κρατούμε, κυρίως τα νήπια, από το χέρι. Αν αντιδρούν μπορούμε να επιτρέψουμε να περπατούν μόνα αλλά δίπλα μας εξασφαλίζοντας οπτική επαφή μαζί τους. Με αυτόν τον τρόπο τους παρέχουμε τη δυνατότητα να λειτουργούν αυτόνομα , γεγονός που αυξάνει την αυτοπεποίθησή τους, χωρίς να ρισκάρουμε την ασφάλειά τους και να ενισχύουμε τους φόβους τους. Τα παιδιά πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εξοικειώνονται με τον χώρο όπου κινούνται.
Στην περίπτωση που επισκεφτούμε κάποιον ανοικτό χώρο όπως λόγου χάρη έναν ζωολογικό κήπο ορίζουμε ένα κεντρικό σημείο όπου θα συναντηθούμε ξανά αν χαθούμε. Τα νήπια τα κρατούμε σφικτά από το χέρι και δίπλα μας.
Τέλος μαθαίνουμε στα παιδιά τα βασικά στοιχεία τους  , το όνομα, το επίθετο και ένα δικό μας τηλέφωνο. Τους εξηγούμε πως τα στοιχεία αυτά θα τα δώσουν μόνον σε κάποιον αστυνομικό ή σε ένα άτομο που γνωρίζουν καλά.
«Μη με αγγίζεις!!!»
Η σεξουαλική παρενόχληση και η αρπαγή είναι δύο θέματα που ανησυχούν πολύ τους γονείς. Η καλύτερη μέθοδος είναι όχι μόνο να ενημερώσουμε τα παιδιά αλλά πρωτίστως να χτίσουμε μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας. Η σχέση αυτή θα βασίζεται στην παροχή από μέρους μας στα παιδιά, της δυνατότητας να μας μιλήσουν ανοικτά για οποιοδήποτε θέμα τα απασχολεί, σοβαρό ή μη, δίχως να νιώθουν ενοχές, ντροπή ή φόβο πως θα τιμωρηθούν. Για να επιτευχθεί αυτό δημιουργούμε σταδιακά ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά θα νιώθουν άνετα να μας μιλήσουν καθώς θα τα ακούσουμε χωρίς κριτική διάθεση, σεβόμενοι και αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά τους. Η διαδικασία αυτή καλό είναι αν αρχίζει από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής των παιδιών.
Στην περίπτωση που έρθουν αντιμέτωπα με κάποιον άγνωστο άνθρωπο που προσπαθεί να τα αρπάξει, τα ενημερώνουμε πως μπορούν να φωνάξουν δυνατά για βοήθεια ή να του ζητήσουν τον «κωδικό» ώστε να καταλάβουν αν όντως είναι γνωστός της οικογενείας. Ο «κωδικός» είναι στην ουσία ένα στοιχείο που έχουμε συμφωνήσει από πριν με το παιδί το οποίο γνωρίζουμε μόνο εμείς και εκείνο για παράδειγμα το ροζ  χρώμα.
Εξηγούμε επίσης στα παιδιά πως αν το άγγιγμα κάποιου τα κάνει να νιώθουν άβολα έχουν το δικαίωμα να πουν «ΟΧΙ» και να αποτραβηχτούν.  Η αγκαλιά και το χάδι είναι πολύ όμορφες κινήσεις όταν προέρχονται από άτομα που γνωρίζουμε καλά και όταν μας κάνουν να χαιρόμαστε. Καλό είναι να είμαστε προσεκτικοί στον τρόπο που θα δώσουμε την συμβουλή μας στα παιδιά ώστε να μην τα φοβίσουμε. Τα παιδιά έχουν την τάση να γενικεύουν, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή της αγκαλιάς και του χαδιού ακόμη και από εμάς τους ίδιους.
Τέλος μαθαίνουμε αν κάποιος τους έχει ζητήσει να κρατήσουν κάποιο μυστικό. Εξηγούμε πως τα μέλη της οικογένειας δεν έχουν μυστικά το ένα από το άλλο και πως το ένα βοηθά το άλλο σε όποιο πρόβλημα και αν έχει. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά νιώθουν ασφαλή.
Το σημαντικότερο όλων είναι εμείς οι ίδιοι να είμαστε ήρεμοι και να μην έχουμε μόνιμο άγχος για την ασφάλεια του παιδιού μας. Τα ενημερώνουμε για τα παραπάνω σε τακτά χρονικά διαστήματα, όχι καθημερινά, και πάντοτε σε ήρεμες για εκείνα στιγμές όπως είναι το διάβασμα ενός παραμυθιού ή το παιχνίδι μαζί τους . Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος τα παιδιά να προσκολληθούν πάνω μας γεγονός που είναι κουραστικό τόσο για τα ίδια όσο και για εμάς. Ένα προσκολλημένο παιδί είναι περισσότερο ευάλωτο από ένα ανεξάρτητο παιδί. Συνεπώς χτίζουμε σταδιακά μια ισχυρή σχέση με το παιδί μας με βάση την εμπιστοσύνη και όχι τους προσωπικούς μας φόβους. 

Δήμητρα Καραμποΐκη
Ψυχολόγος